درد دندان علل مختلفی دارد شایع ترین علت درد بر اثر پوسیدگی و بیماری های لثه است  یا علت غیر دندانی در مواردی باعث درد دندان می شود مانند حساسیت دندانی و درد ناشی از عفونت سینوس و درد در سایش دندانها روی هم که این سایش ممکن است در اثر استرس یا مشکلات مفصل فکی TMJ  رخ دهد.مشکلات مفصل گیجگاهی فکی یا Tmj disorders به شرایطی گفته میشود که درد در مفصل یا ماهیچه های اطراف مفصل TMJ وجود دارد .اگر شما سایش دندانی داشته باشید در کنار این درد فشار اضافه ای  هم به ماهیچه های این مفصل وارد میشود که خود باعث ایجاد التهاب بیشتر می شود. ممکن است شما هم هنگام صحبت کردن , غذا خوردن , خمیازه کشیدن و هرگونه فعالیتی که باعث باز و بسته شدن فک شود احساس درد ,  قفل شدن فک و… را داشته باشید, این مشکلات ناشی از از مفصل گیجگاهی فکی یا TMJ است .در این مقاله به علت به وجود آمدن این مسئله و راه حل های این مشکل می پردازیم .

 

مفصل گیجگاهی فکی Tmj چیست؟

مفصل TMJ مفصلی است که استخوان فک پایین را به جمجمه متصل میکند این مفصل دقیقا جلوی گوش در دو طرف صورت قرار دارد.که این اتصال باعث میشود فرد را قادر سازد که دهان خود را باز یا بسته کند. مشکلات ناشی از مفصل  TMJ ممکن است باعث شود روی توانایی شما در صحبت کردن و غذا خوردن و جویدن و بلعیدن در مواردی حالت صورت و حتی نفس کشیدن  تاثیر بگذارد.

 

علائم مشکل مفصل TMJ چیست؟

درد یکی از علائم شایع در افرادی است که دچار گرفتگی  و مشکل مفصل فکی  هستند.معمولا درد بصورت یک درد مبهم در فک و محل اتصال عضلات و اطراف گزارش میشود.

• • اختلال در عملکرد فک : در برخی از افراد ممکن است هنگام صحبت کردن , غذا خوردن , به طور کلی باز و بسته شدن دو فک صدای مفصل شنیده شود (در اصطلاح پزشکی فک کلیک میکند) یا فک در حالت باز قفل که این اختلال ممکن است همراه با درد یا بدون درد باشد .

• • درد گوش: گاهی فشار این مفصل به گوش فشار می آورد و با حرکت فک بدتر میشود ,  این درد ممکن است با صداهایی مثل وزوز در گوش ,  خستگی ناحیه گوش و گیجگاه و… همراه باشد.

درد صورت و گیجگاه : در برخی از موارد فشار وارد شده به گوش و گیجگاه باعث انتقال درد به صورت , سر و گردن میشود .

 

از دیگر علایم درگیری مفصل TMJ شامل:

• • درد گردن و بازوها

• • سردردهای میگرنی و مزمن

• • سختی عضلات فک

• • حساسیت  دندانی

• • محدودیت باز کردن و قفل شدن فک

• • کلیک کردن فک و حالت سایش هنگام باز کردن و بستن فک

• • گوش درد و احساس فشار یا زنگ خوردن در گوش

• • سرگیجه و مشکلات بنیادی

• • کم شدن شنوایی

در نظر داشته باشید که دردی که گاهی اوقات در مفصل TMJ یا عضلات جونده رخ میدهد شایع است و معمولا نگرانی جدی ندارد و خیلی از افراد معمولا بدون درمان  هم خود به خود خوب میشوند.

 

چه مواردی باعث مشکلات مفصلی TMJ میشود؟

در کنار استرس بعضی از این مشکلات در اثر وارد شدن آسیب مستقیم به مفصل اتفاق می افتد.مانند :انواع آرتروز، بعضی از اعمال دندانپزشکی، مسائل ژنتیکی، هورمونی، بیماری‌های خود ایمنی و ….

سایر عوامل سندروم گیجگاهی فکی :

• • ضربه یا تروما به ناحیه فک و صورت

• • آبسه ی دندان

• • عادتهای ناخوداگاه مثل دندان قروچه

• • عوامل روانی و عصبی مثل : استرس , اضطراب ,افسردگی و…

• • عدم قرار گیری مناسب دیسک و مفصل

• • ارتریت یا ارتروز مفصل

• • افزایش آگاهی و حساسیت در مورد درد

• • وضعیت قرارگیری نامناسب سر و گردن به مدت طولانی

• • اعتیاد به جویدن آدامس یا جویدن و کندن ناخن ها با دندان

 

چگونه بیماری های TMJ درمان میشوند؟

معمولا اکثر موارد درگیری مفصل TMJ به طور موقت چند هفته تا چند ماه باقی میماند .

مراقبت های ساده مانند استفاده از کمپرسور سرد یا گرم و داروهای روتین موجود در داروخانه ها مثل مسکن ها و ضد التهاب ها معمولا برای درمان این مشکل جوابگو هستند.بهتر است از درمانهایی که باعث تغییر دائمی در وضعیت جویدن و اکلوژن و فک شما میشود خود داری کنید.

از دیگر درمان‌های رایج برای درمان TMJ disorders میتوان به :

• • داروهای عمومی کنترل درد.

• • داروهای تخصصی که توسط دندانپزشک توصیه می‌شوند.

• • حرکات کششی و آرام فک و تمرینات ملایم مفصل فکی.

• • اسپلینت فک مثل بایت پلیت و نایت گارد(bite plate or night guard) که پر استفاده ترین درمان در بیماری های TMJ هستند . مطالعات در رابطه با اثر بخشی این درمان تایید از بین بردن درد را نشان میدهند اما علت و چگونگی این از بین بردن هنوز بی نتیجه است.

اثر بخشی درمان های غیر قابل برگشت و تغییرات گسترده در سطح فکی اثبات نشده است و حتی ممکن است وضعیت را بدتر کنند از جمله درمان های غیر قابل برگشت برای درمان مشکل  TMJ می توان به:

• • تنظیم کردن حالت دندانها با سایش و تراش دندانها

• • درمان های دندانپزشکی گسترده

• • اسپلینت تغییر دهنده حالت فک پایین که وضعیت بایت و جویدن  و نحوه قرار گیری فک را روی هم تغییر میدهد.

• • درمانهای ارتودنسی

• • اعمال جراحی فک

کیس های پیچیده بهتر است بصورت تیمی درمان شوند . درمانی ترکیبی از متخصص فک و صورت و روماتولوژی و نورولوژیست تا به درمان یکپارچه و منظم برسند.

 

بیماریهای که میتوانند در شکل گیری اختلالات TMJ نقش داشته باشند؟

• • آپنه خواب (وقفه تنفسی در خواب که باعث بسته شدن راه تنفسی به مدت 20 الی 30 ثانیه میشود )

• • اختلالات خود ایمنی (MS,سلیاک ,دیابت نوع 1,روماتیسم مفصلی و…)

• • فیبرومیالژیا (اختلالی که باعث پردازش غیر طبیعی درد در مغز میشود و معمولا آستانه درد در افراد را پایین می آورد )

• • انکیلوگلوسیا (چسبندگی نوک زبان به دهان )

• • اضطراب یا سایر اختلالات روانپزشکی که منجر به گرفتگی فک یا دندان قروچه شود.

• • مشکلات ساختاری در بدو تولد

• • بیماری های دژنراتیو مفصل (کاهش غضروف مفصلی)

• • مال اکلوژن دندان (جلو یا عقب بودن دو فک نسبت به یکدیگر یا انحراف فکی )

مطلب مرتبط پیشنهادی: مشکلات دهانی شایع